Onlangs is in opdracht van TVM en ING een sectorstudie opgesteld met als titel “Inzetten op zero emissie alleen is niet voldoende voor realiseren CO2-ambities”. De directe aanleiding voor dit onderzoek is dat Nederland zich samen met 195 andere landen heeft gecommitteerd aan het beperken van de opwarming van de aarde tot maximaal 2 graden Celsius in 2050 en zo mogelijk tot 1,5°C.
Dit artikel is geschreven door Menno Menist, directeur van onderzoeks- en adviesbureau Panteia. Met dank aan Manfred Kind van Panteia.
Dit wordt gedaan om klimaatverandering tegen te gaan, zoals is afgesproken in het klimaatverdrag van Parijs. De CO2-uitstoot moet dus snel en fors worden teruggebracht. Voor veel transportbedrijven is de aanschaf van zero emissie voertuigen nog een stap te ver, onder meer door de hoge aanschafkosten, beperkte oplaadmogelijkheden en een lagere flexibele inzet. Achteroverleunen is echter geen optie. Bedrijven kunnen actief aan de slag met brandstofbesparing door in te zetten op efficiëntieverbeteringen. Dit is niet alleen gunstig voor het klimaat, maar levert direct ook kostenvoordelen op. De sectorstudie laat zien wat er wel al kan door breed in te gaan op de mogelijkheden voor CO2-reductie in transport en logistiek.
Ik doe hier echter een oproep tot beprijzen van onze CO2-uitstoot. In onze onderzoeken zien wij regelmatig terugkomen dat verduurzaming onvoldoende van de grond komt, omdat we nog te weinig betalen voor de maatschappelijke kosten van CO2-uitstoot. Dit is één van de redenen waarom wegvervoer nog steeds kostentechnisch aantrekkelijker is – zelfs op lange trajecten –, dan de per ton schonere alternatieven via spoor of binnenvaart. Want doordat we de maatschappelijke kosten nu niet doorbelasten aan de veroorzaker, zijn er onvoldoende prikkels voor bedrijven om met vergroening aan de slag te gaan. En de consument merkt het ook onvoldoende dus die blijft doorgaan met het aanschaffen van producten van over de hele wereld op kosten van de maatschappij nu en in de toekomst.
Steeds vaker zien en ervaren we echter de indirecte gevolgen van klimaatverandering. Best bijzonder in dat opzicht dat de meeste CO2- uitstoot nog niet beprijsd wordt. De Wereldbank monitort jaarlijks de stand en ontwikkeling van CO2-beprijzing. Uit hun meest recente studie blijkt dat slechts 4% van de wereldwijde CO2-emissies op het juiste prijsniveau wordt beprijsd. Dan hebben we het over een bedrag van 40 dollar of meer. In totaal wordt momenteel circa 23% van de totale CO2-uitstoot in de wereld beprijsd, waarvan dus het overgrote deel tegen een te lage prijs per ton CO2.
In Europa kennen we het Europese emissiehandelsysteem (ETS). Dit is nu van toepassing voor de elektriciteitssector en de zware industrie. Hier ligt de CO2-prijs momenteel op circa 80 euro per ton. De bedoeling is om hier meer sectoren, waaronder wegtransport, aan toe te voegen. Deze maatregel zal substantieel extra effect sorteren boven op de verschillende goede initiatieven die nu al door de sector zelf geïnitieerd worden om tot brandstofbesparing en daarmee tot CO2-reductie te komen. Uit onderzoek van de DNB blijkt dat uitbreiding en verhoging van de CO2-belasting geen grote gevolgen hoeft te hebben voor de Nederlandse economie. Wat houdt ons nog tegen?
Klik hier en lees verder over de transitieversnelling voor CO2-beprijzing.