Verkochte trucks
De prognose in de grafiek heeft betrekking op N2 en N3 vrachtwagens. In de grafiek is de te verwachten verkoop van vrachtwagens met een verbrandingsmotor weergegeven in donkerblauwe staven. De te verwachten verkoop met een elektrische aandrijflijn is weergegeven met groene staven. De totale markt blijft gelijk op 13.000 nieuwe vrachtwagens. Dat komt overeen met het langjarig gemiddelde.
De actieradius
De actieradius is in de grafiek weergegeven door de blauwe lijn die correspondeert met de oranje getallen op de secundaire Y-as. Hier zien we tussen 2022 en 2028 een lineaire groei: van 300 kilometer in 2022 naar 500 kilometer in 2024. Met een kleine correctie in 2025 is deze lineaire groei geëxtrapoleerd naar 800 kilometer in 2028 en zelfs 1.000 kilometer in 2031. Over de gehele periode blijft het verbruik per kilometer gelijk: ongeveer 1,1 kWh per kilometer.
De ontwikkelingen in de energiedichtheid en kostprijsprognoses van Li-ion batterij ondersteunen de aanname dat elektrische vrachtwagens met een actieradius van 800 kilometer technisch én praktisch mogelijk zijn.
De prognose laat na 2031 een afvlakking van de actieradius zien. Binnen de huidige rij- en rusttijdenwet is het niet toegestaan dat een chauffeur méér dan 750km per dag rijd. Alleen voor de meest energie-intensieve inzetten, waar het verbruik ver boven de 1,1 kWh per kilometer ligt, is een hogere actieradius gewenst.
Tijdlijn
Bij de verklaring van de ingroei maken we gebruik van het adoptiemodel van Rogers. Dit model beschrijft de mate waarin bepaalde groepen geneigd zijn om een nieuw product of dienst af te nemen.
2022: In 2022 werden er in Nederland 100* elektrische vrachtwagens geregistreerd. Deze en andere historische data zijn opgenomen in de prognose. Invloedrijke lobbyorganisaties als Transport & Environment, maar ook het bedrijfsleven in Europa lobbyen actief voor een verbod van de verkoop van dieselvrachtwagens per 2035 in heel Europa.
2023: In de aanZET subsidieronde van 2022 is er voor 371 elektrisch aangedreven vrachtwagens een subsidie verleent. Dit is als basis genomen voor de aanname van de registraties in 2023.
2024: in de aanZET subsidieronde van 2023 is er voor 332 elektrische aangedreven vrachtwagens een subsidie verleent. Naar alle waarschijnlijkheid wordt dit aangevuld tot minimaal 650 vrachtwagens. Dit is als basis genomen voor de aanname van de registraties in 2024.
2025: 5 van de 7 grote vrachtwagenmerken hebben de ambitie om 10% van de verkochte aantallen met een elektrische aandrijflijn uit te voeren.
2027: Als we kijken naar de totale kosten voor aanschaf en bezit (TCO) van een vrachtwagen, dan lijkt 2027 het moment dat de inzet van elektrische vrachtwagens voor grote groepen op een gelijk niveau ligt met de inzet van dieselvrachtwagens. Hierbij is rekening gehouden met een sterk versoberde aanZET subsidie. De kosten voor energie zijn een belangrijke reden van deze ontwikkeling. Maar ook de voordelen die te behalen zijn met kortingen op vrachtwagenheffing en Duitse MAUT zullen hieraan bijdragen.
Eventuele aanschafsubsidies voor laders en de invoering van CO2 belasting op diesel (ETS2) zal dit effect verder versterken. Daardoor bestaat er een goede mogelijkheid dat de TCO op dat moment zelfs al ruim in het voordeel uitvalt van de elektrische vrachtwagen.
Na de innovators en early adopters zal nu een nieuwe en veel grotere groep (early majority) elektrische vrachtwagens aanschaffen. Dit zal de ingroei verder versnellen. Het adaptiemodel van Rogers laat zien dat bij een kritische massa van 20% de ingroei zichzelf verder zal versterken.**
2030: 5 van de 7 grote vrachtwagenmerken hebben de ambitie om tussen de 50% en 70% **** van hun verkochte aantal vrachtwagens uit te rusten met een elektrische aandrijflijn. Uit onderzoek van NOW-gmbh*** blijkt dat interne salesprognoses van de merken gezamenlijk laten zien dat zij verwachten dat bijna 3 op de 4 vrachtwagens in Duitsland een elektrische aandrijflijn zal hebben.
We zijn inmiddels over het hoogtepunt van de versnelling heen. Dit betekent dat het tempo van ingroei vertraagd. De moeilijker te overtuigen late majority begint nu ook elektrische vrachtwagens aan te schaffen.
2031: Vanaf dit moment kan ook de meest verstokte dieselrijder niet meer om elektrische vrachtwagens heen. De TCO van een elektrische vrachtwagen is dusdanig gunstig dat het aanschaffen van een dieseltruck financiële zelfmoord zou zijn. Ook de laggards maken nu de overstap naar elektrische vrachtwagens.
2035: Waarschijnlijk zal al vóór 2035 de TCO van een elektrische vrachtwagen zo concurrerend zijn dat transportbedrijven de inzet van trucks met een verbrandingsmotor niet eens meer overwegen.
Conclusie
Ondanks dat er op dit moment nog maar weinig elektrische vrachtwagens op de weg te vinden rijden, staan we tóch aan de vooravond van een relatief snelle transitie naar elektrisch vrachtvervoer.
De komende jaren zal de beperking rondom de actieradius snel verdwijnen. Daarnaast zien we duidelijke signalen dat de TCO in de komende jaren in het voordeel van de elektrische vrachtwagen zal uitpakken. De lagere energiekosten, de kortingen op MAUT en vrachtwagenheffing, maar ook de invoering van ETS2 zijn hier duidelijk aanwijzingen voor.
De laadinfrastructuur zal daardoor de komende jaren een steeds grotere uitdaging worden voor transportondernemers. “In de prognose is goed te zien dat de transitie sneller gaat dan ondernemers nu misschien denken” aldus Michel Verwoest, CEO TVM verzekeringen. “We zien dat nog niet alle transportondernemers bezig zijn met de energietransitie , maar we raden ze aan om hier nu echt mee te beginnen. Vooral het zorgen voor voldoende elektriciteit kan zo maar eens enkele jaren in beslag nemen. Er is dus geen tijd te verliezen! We realiseren ons dat dit een complexe uitdaging is en staan onze leden daarom zoveel mogelijk bij met kennis over zero emissie. Dit doen we bijvoorbeeld met stappenplannen, events en greenpapers.”
Bronnen:
* LINK RVO
** “Diffusion of innovations” Everett M. Rogers // pagina 274 “The part of the diffusion curve from about 10 percent adoption to 20 percent adoptions is the heart of the diffusion process. After that point, it is often impossible to stop the further diffusion of a new idea, even if one wished to do so.”
*** LINK bron NOW-GMBH
**** Link ambitie Volvo Trucks // Link ambitie Scania
***** Link lobby verkoopverbod dieseltrucks per 2035
****** Link Memorandum of Understanding 100% zero-emission trucks by 2040
Bron: TLN
