TrackPilot stoomt op in de binnenvaart

Uitgerekend op de dag dat storm Eunice een spoor van vernieling trekt over Nederland is TVM Scheepvaart welkom op het binnenvaartschip Cambio van schipper Martin Selles. Geluk­kig houdt Eunice zich in de ochtend­uren nog redelijk gedeisd en ligt Cambio afgemeerd in de Zuid-Willems-vaart in Veghel.

Na een tocht van 586 kilometer – vanuit het Oost-Duitse Bülstringen – is Selles samen met zijn volmatroos de avond voor het interview in Veghel aangekomen. In de gigantische laad­ruimte van het tachtig meter lange schip zit een lading van 1080 ton rogge die vandaag in zeven uur tijd moet worden gelost.

Een jaar geleden was Selles in Neder­land de tachtigste schipper in de bin­nenvaart – en één van de eersten in de kleine binnenvaart – die besloot met behulp van een TrackPilot te gaan varen. Inmiddels maken 200 à 250 binnenvaartschippers gebruik van het sys­teem waarmee volledig automatisch een vooraf ingestelde vaarroute wordt afgelegd, inclusief de bochtbesturing.

De TrackPilot, een gouden greep

De aanschaf van zijn TrackPilot noemt Selles in zijn aangenaam warme stuurhut “een gouden greep”. “Als schipper ben je gewoon aan het varen, maar je hebt een hulpje dat voorkomt dat je de hele tijd met je roer bezig bent. Ik vergelijk de TrackPilot altijd met het rijden op cruise control in een auto. Je rijdt op de snelweg op cruise control maar je hebt wel je voet bij de rem om in te grijpen, je blijft zelf de operator. Zo is het ook op een schip."

Het komt niet in mijn hoofd op om de andere kant op te kijken of zelfs maar weg te lopen van het roer. Ik ben niet letterlijk het schip aan het besturen, maar wel actief aan het varen. De TrackPilot ontlast me ontzettend, anders zit ik de hele tijd te controle­ren of het goed gaat. Voor mij is de TrackPilot puur een hulmiddel. Op een normale werkdag, met een tijd­schema waarbij ik een beetje door moet varen, vaar ik gemiddeld 14 uur per dag. Dan zit ik 14 uur in deze stoel”, zegt Selles terwijl hij uitkijkt over de Zuid-Willemsvaart.

“Het is dan heel fijn dat het apparaat dat lijntje volgt”, wijst hij op het scherm de vooraf ingestelde vaarroute aan. “Ik kan aflezen hoeveel we naast het lijntje varen, als het goed is niet meer dan een meter. Ver­der heb ik mijn radar en mijn ramen dus ik kan alles goed in de gaten houden. Zeker in een gitzwarte nacht of bij mist vind ik het systeem ideaal omdat ik me dan vooral kan focussen op de boeien en andere zaken."

"Na een lange reis kom ik dankzij de Track Pilot minder vermoeid aan.”

Kleine bedieningsmodule aangesloten op een autopiloot

De TrackPilot waar Selles over beschikt is afkomstig van de Duitse fabrikant Argonics GmbH. Het betreft een kleine bedieningsmodule in de lessenaar die is aangesloten op de conventionele auto­piloot van Radio Zeeland, een GPS-systeem en een computergestuurd kaart-, informatie- en navigatiepakket van Periskal Group. Voor vertrek uploadt Selles een bestaande route van een vaarweg via de computer naar de TrackPilot. Vervolgens verschijnt de vaarroute op de kaartmonitor in beeld via een rode rechte lijn. Selles: “Soms ontbreekt een voor mij ideale vaarroute en dan maak ik die route zelf. Dan klik ik voor vertrek over de gehele route 1500 stippen aan door een kanaal, onge­veer elke 200 meter één want dat is het meest betrouwbaar.”

"De aanwezigheid van de TrackPilot is geen vrijbrief om tussendoor andere klusjes te doen"

“Als ik bijvoorbeeld even naar de wc of de keuken moet, vertrouw ik in die paar minuten niet op de TrackPilot. Ik roep dan altijd mijn volmatroos naar de stuurhut zodat hij alles in de gaten kan houden en in geval van nood kan hij mij roepen. Kijk het is heel simpel; het systeem van de TrackPilot is heel slim geprogrammeerd, maar het maakt gebruik van allerlei sensoren en hoe meer sensoren je hebt hoe meer er mis kan gaan. Je mag er niet honderd procent op vertrouwen dat de TrackPilot alles goed doet. En heel soms stopt-ie er ook mee, bijvoorbeeld bij bruggen of sneeuwbuien.”

Ongelukken of bijna-ongelukken heeft Selles niet meegemaakt, klopt hij af op zijn bureau. “Stel ik ben aan het varen op de TrackPilot en om wat voor reden dan ook stopt de motor opeens waardoor het stuurwerk uit­valt. Dan grijpt de TrackPilot niet in en vaar je zo tegen de kant aan. Daarom moet er altijd een bekwaam persoon aanwezig zijn in de stuurhut. Overigens is het ingrijpen bij het varen op de TrackPilot heel eenvou­dig; dan pak je de normale bedienings­hendel van de conventionele auto­piloot en daarmee haal je de TrackPilot er vanaf. Maar je kunt dus echt niet zomaar even weglopen, laat staan een potje koken of een dutje doen wat helaas echt weleens voor­komt in de binnenvaart. Je moet nooit teveel vertrouwen op een apparaat  Als schipper ben en blijf je altijd verantwoordelijk.”

Zij-instromer

De 55-jarige Martin Selles uit Zeist werkt sinds twee jaar op de binnen­vaart. “Ik ben een zij-instromer. Ik heb jarenlang bij scheepswerven en -bou­wers gewerkt in de verkoop en in managementfuncties”, vertelt Selles nadat hij zijn matroos even heeft geholpen met lossen. “Van jongs af aan heb ik een fascinatie voor varen, eigenlijk voor alles wat met water, zei­len en vissen te maken heeft. Als jochie van 12 keek ik in mijn woon­plaats Heemstede al urenlang naar schepen die voorbij voeren.”

Selles gaat HTS Scheepsbouwkunde studeren waarna een mooie loopbaan volgt. De liefde voor de pure binnen­vaart blijft trekken en in 2019 besluit Selles de verkorte opleiding tot schipper binnenvaart te gaan volgen. “Mijn zoon en dochter waren inmiddels volwassen en ik had het kantoorleven wel gezien.” Na 180 vaardagen en 15 examens heeft Selles binnen een jaar zijn diploma als binnenvaartschipper op zak. Na een half jaar als tweede schipper op een 110 meter lang binnenvaartschip te hebben gewerkt, besluit hij als zelfstandig schip­per verder te gaan.

“In april 2021 heb ik Cambio gekocht en onder andere het laadruim flink verbouwd. Ik vervoer vooral bulk­ladingen zoals levensmiddelen en dier-voeding, maar ook bouwmaterialen.” Selles vaart vooral op routes naar Nederland, Duitsland en België. “Ik zou ook graag andere landen willen beva­ren. Het liefst vaar ik op zoveel moge­lijk verschillende trajecten. Ik kan echt genieten van de natuur, van de ver­schillende landschappen. Iedere dag heb ik vanuit mijn kantoor een ander uitzicht”, zegt Selles met een glimlach.

Bij de aanschaf van zijn schip stond de komst van een TrackPilot al hoog op zijn prioriteitenlijst. “Binnen mijn financiële mogelijkheden was ik op zoek naar het ideale schip en daar hoorde een TrackPilot zeker bij. Ik vaar natuurlijk in mijn eentje en ik maak lange werkdagen. Eigenlijk is het niet normaal om 14 uur per dag te werken, dat is best vermoeiend. Ik wilde zo veel mogelijk gebruik maken van de techni­sche middelen die er tegenwoor­dig bestaan."

"Ik ben ontzettend gelukkig met de TrackPilot, ik vaar 95 procent van de tijd op dat systeem.”

Selles had al ervaring met een soort TrackPilot opgedaan tijdens het zeilen. “Ik vaar al sinds 2000 met zeilboten die over een soortgelijk systeem beschik­ken. Maar voor een zeilboot van tien meter is het veel simpeler, dan hoef je er geen rekening mee te houden dat de voor- en achterkant uitsteken. Ook stuur je anders; op groot water stuur je op kompaskoers en dit schip bestuur je op zogenoemde bochtsnelheid omdat er in de binnenvaart op mindere ruime wateren gevaren wordt. Bovendien hoe­ven de TrackPilots van zeilboten niet aan allerlei keurmerken te voldoen. Voor de binnen vaart zijn gecertificeerde TrackPilots nog redelijk nieuw. 

Wetgeving TrackPilot

Volgens Bas de Bruin, adviseur preventie en risicobeheer binnen­vaart van TVM, loopt de wetgeving op dit moment nog achter op het gebruik van de TrackPilot in de binnenvaart. Lees hier verder