Het ongeval
Sommige mensen houden na een zwaar trauma een blinde vlek voor details. Maar vrachtwagenchauffeur Johannes Ritsma weet, dertien jaar later, alles nog. Dat hij na een rustig weekend naar Duitsland ging om te lossen en te laden. Dat hij eerst een kop koffie dronk voordat hij weer vertrok. En dat hij net een halfuurtje op een provinciale weg reed toen het gebeurde.
“Ik naderde een kruising, er kwam een auto van rechts. Hij ziet me wel, dacht ik. Want achter hem stond iemand die naderhand zei: ‘Ik zag jou óók, waarom hij dan niet?’ Hij remde eerst af en gaf daarna opeens gas. Ik heb geprobeerd hem te ontwijken, maar het was te laat. Ik schepte hem vol in de flank. Een combinatie van 40 ton en een Volkswagen Polo… Je hoort de klap wel, maar je voelt niet dat je iets raakt.”
"De grond zakt onder je voeten weg"
Vanwege die ongelijke verhoudingen moest het ergste nog komen. De bestuurder van de Polo – een veertiger uit Duitsland – zat bekneld in zijn auto. “Ik heb hem daar ter plekke zien sterven. Er kwam een noodarts bij die de dood constateerde. Dan zakt de grond onder je voeten weg. Het heeft uren geduurd voor ze hem eruit wisten te krijgen. Ik zie het nog steeds voor me. Ik heb geen nachtmerries, maar dat beeld raak je nooit meer kwijt.”
Het onderzoek duurde drie jaar
Het verkeersdrama was voor de Duitse politie overzichtelijk genoeg om direct vast te stellen dat Ritsma diezelfde avond naar huis mocht. De oplegger kon de volgende dag worden opgehaald, de vrachtwagen moest iets langer blijven staan. Het onderzoek nam uiteindelijk drie jaar in beslag. “Een goede zaak”, zegt Ritsma. “Je zal maar aan de andere kant staan… De familie van die meneer wil ook antwoorden, hè. Contact heb ik niet opgenomen, dat werd mij ontraden. Ik begrijp het wel, je bent toch een beetje een dader. Want als ik daar niet was geweest, was dit niet gebeurd. Zo simpel is het.”
Uiteindelijk trof Ritsma in geen enkel opzicht blaam. “Ik heb me netjes aan de rijtijden gehouden. De vrachtwagen was niet te zwaar en technisch perfect in orde, de lading stond goed vast. Ik reed niet te hard, dat bleek ook uit de metingen en sporen op de weg.”
Tot zijn eigen verrassing won Johannes het NK Veiligste Chauffeur
Sinds 2002 was de Fries vrachtwagenchauffeur bij Boonstra Transport. Ritsma werkte met hart en ziel voor het familiebedrijf uit Haulerwijk. Die loyaliteit kreeg hij terug in de nasleep van het ongeluk. Eigenaar Willem Boonstra stond hem in raad en daad bij en spoorde Ritsma enkele jaren later bovendien aan mee te doen aan het NK Veiligste Chauffeur. Tot zijn eigen verrassing won hij de prestigieuze verkiezing. Het krikte zijn zelfvertrouwen op. De trofee en levensgrote cheque staan nog steeds zichtbaar in zijn slaapkamer, om hem dagelijks te herinneren aan de dag die het begin van de rest van zijn leven markeert.
"Ik koos ervoor om verder te gaan met mijn werk"
Ritsma knikt instemmend. “Zo is het. ‘Je kunt het nu allemaal achter je laten’, zei Willem Boonstra tegen me. Ik had aangetoond dat het ook anders kan. Ik ben niet gestopt of gevlucht in de drank. Anderen kunnen je niet helpen, je moet het echt helemaal zelf doen. Ik koos ervoor verder te gaan met mijn werk. En voor de verwerking is dat NK van TVM verzekeringen en partners heel bepalend geweest.”
"Ik merkte hoe leuk het is om mensen de positieve kant van het werk te laten zien"
“Willem omschreef het treffend: normaal gesproken halen vrachtwagens het nieuws als ze in de berm liggen, of als er een kind onder is gekomen doordat hij of zij in de dode hoek zat. Natuurlijk is het niet altijd de schuld van de chauffeur, de meeste verhalen hebben twee kanten. Maar door de winst van het NK Veiligste Chauffeur was er een keer helemaal niets negatiefs te bedenken. Vervolgens merkte ik hoe leuk het is om mensen ook de positieve kant te laten zien, want het is echt een heel mooi beroep. En daarvoor heb je wel chauffeurs nodig. Zonder nieuwe aanwas geen economie. Daar wil ik me sterk voor maken.”
Omscholen tot rijinstructeur
Een passie was geboren. Niet alleen als ambassadeur van het NK Veiligste Chauffeur, maar Ritsma liet zich ook omscholen tot rij-instructeur. In 2022 richtte hij zijn eigen bedrijf op. Vier dagen in de week geeft hij les in een personenauto en in een vrachtwagen met en zonder oplegger. De vijfde werkdag blijft voor Boonstra.
“Willem regelde direct na het ongeluk hulp en is later overal heen geweest met me, zelfs naar een advocaat in Duitsland. Toen ik na het NK een reis naar Amerika aangeboden kreeg, werd ik gewoon doorbetaald. Het is een van de redenen dat ik er nog steeds zit. Als zelfstandige kan ik zo veel werk aannemen dat ik de hele week druk ben. Maar dat wil ik niet. Daarvoor heeft het bedrijf te veel voor mij betekend.”
Jaarlijks aanwezig bij de TVM Awards
Jaarlijks laat Ritsma zijn gezicht zien bij de TVM Awards om gesprekken aan te knopen en het vak van chauffeur te promoten. Hij volgt extra cursussen over verkeerseducatie en grijpt elke mogelijkheid aan om voorlichting op scholen te verzorgen. “Ik heb me er vol op gestort. Ik bleek makkelijk te kunnen praten, dat helpt.
"Een vrachtwagenchauffeur is een professional op de weg die óók probeert op een veilige manier door het verkeer heen te komen"
Ik laat mensen inzien dat een vrachtwagenchauffeur een professional op de weg is die óók probeert op een veilige manier door het verkeer heen te komen. Een van de eerste dingen die ik benadruk: wij zijn groot, je hebt een bepaalde ruimte nodig en jíj bent degene die bepaalt hoe je die ruimte neemt. Dus als jij door een krappe bocht moet, stuur je die wagen zo in dat de andere weggebruikers automatisch gaan nadenken. En niet andersom. Want de automobilist ziet waarschijnlijk niet dat er takken hangen waar je niet omheen kunt. Je zal, kortom, samen die ruimte moeten verdelen.”
